‘Leerkrachten klagen veel. Ze gedragen zich vaak als slachtoffers. Het onderwijs lijdt aan een collectieve depressie.’ Deze boodschap komt van directeur Jolanda Hogewind en teammanager Mohamed el Jaouhari van het Calvijn College in Amsterdam. Ze laten zien dat zonder geklaag het onderwijs beter wordt.
De Volkskrant sprak met Hogewind en El Jaouhari naar aanleiding van hun recent verschenen boek Een radslag in het onderwijs. In de krant vertelt Hogewind onder andere dat ze schrok van de negatieve sfeer in de school toen ze daar in 2009 begon.
‘Als een leerling problematisch gedrag vertoonde, lag dat nooit aan de school, nooit aan de docent, maar altijd aan de leerling zelf of zijn thuissituatie. Daar werd dan veel over gepraat in kamertjes. En vervolgens gingen de leerlingen zich ernaar gedragen. Zei er een: ik heb geen boeken bij me, want ik ben een zorgleerling. De school ontnam ze de verantwoordelijkheid om zelf iets aan hun situatie te veranderen. En de docenten beseften niet dat ze die situatie in stand hielden’, aldus Hogewind.
El Jaouhari voegt daaraan toen dat de docenten het verergerden en het wel leek alsof zij niet wilden dat het goed ging. ‘Er was sprake van een collectieve depressie’, aldus de teammanager. Hogewind herkende het als een proces uit de psychiatrie, waar ze eerder werkte. ‘Daar trof ik mensen die gehecht waren aan het ongelukkig zijn. Dat bood veiligheid. Want als het goed met je gaat, kan het ook weer verslechteren.’
‘Leraren organiseren hoge werkdruk’
El Jaouhari gaat in de krant ook in op de hoge werkdruk die veel leraren ervaren. ‘Een groot deel daarvan organiseren ze zelf. Er zijn vakgroepen die er in een schooljaar alle hoofdstukken van de beschikbare lesmethode doorheen willen jagen. Maar nergens staat dat dat moet. Een groot deel van zo’n methode is opvulling, het is de hobby van de schrijver. Aan het einde komen die docenten er dan achter dat het niet gelukt is om alle stof te behandelen. En dan gaan ze zielig doen en zeggen hoe zwaar het is.’
Hogewind vindt dat leraren niet moeten klagen over hoge werkdruk, maar zelf de regie moeten nemen, ook in het primair onderwijs. ‘Als ik met docenten praat en ik hoor dat ze ontevreden zijn over hun rooster en de taken die ze hebben, dan vraag ik: hoe zou het wel kunnen, wat heb je nodig? Vaak kunnen we nog wel iets veranderen. Mensen in het onderwijs hebben vaak een houding van: het overkomt me allemaal.’