Het funderend onderwijs moet er structureel tot anderhalf miljard euro per jaar bij krijgen om weer van wereldklasse te worden. Dat staat in het onderzoeksrapport Een verstevigd fundament voor iedereen, dat gaat over de doelmatigheid en toereikendheid van de financiering van het primair en voortgezet onderwijs.
In het rapport staat dat tussen 2009 en 2019 de uitgaven in het primair onderwijs met gemiddeld 0,9% per jaar zijn toegenomen. In het voortgezet onderwijs was in die periode echter sprake van een afname met 0,2%. Er staat ook in dat gecorrigeerd naar inflatie de toename in bijdrage van het ministerie van OCW (+1,7 miljard) meer dan teniet is gedaan door een afname in bijdrage van andere overheden (-1,9 miljard euro).
De rijksbijdrage is nu volgens de onderzoekers voldoende om aan de toetsingskaders van de Inspectie van het Onderwijs te voldoen (98% van de scholen voldoet daaraan), maar onvoldoende als wordt gekeken naar de verwachtingen die de samenleving van het onderwijs heeft en de ambities van de scholen zelf.
Resultaten afgenomen
In de periode 2008-2019 zijn de resultaten van het funderend onderwijs significant afgenomen, zo staat in het rapport. Daarbij gaat het specifiek om rekenen, wetenschap en lezen. Er zijn grote verschillen tussen scholen. Bijna driekwart van de verklaarde verschillen houdt verband met keuzes die schoolbestuurders, directeuren en leraren maken.
De onderzoekers constateren verder een toenemende druk op het onderwijs door het lerarentekort. Ze zien ook een groeiende ongelijkheid tussen scholen en minder nieuwe onderwijshuisvesting.
Verbetercultuur
In het rapport staat een reeks adviezen. Zo vinden de onderzoekers dat de Inspectie van het Onderwijs de toetsing van alle scholen en besturen moet intensiveren. Er dient, vinden zij, meer aandacht komen voor een verbetercultuur. Daarbij noemen ze specifiek de rol van schoolbestuurders en schoolleiders. Hun kwaliteit moet omhoog om leiding te kunnen geven aan een continue verbetercultuur in het onderwijs.
In het kader van het lerarentekort adviseren de onderzoekers om in te zetten op kwaliteit en status van de leraar. Dat kan volgens hen onder meer door een herinrichting van het functiehuis. Een ander punt dat ze noemen, is het aantrekken van meer zij-instromers. Scholen zouden zich ook meer bewust moeten worden van de wijze waarop ze werkdruk kunnen verminderen.
Kleine scholen samenvoegen
Verder kan het funderend onderwijs volgens de onderzoekers efficiënter gaan werken. Dat kan bijvoorbeeld door meer in te zetten op een gezamenlijke staf en gezamenlijke inkoop. Een ander advies is om kleine basisscholen samen te voegen. Verder zou er een limiet moeten komen voor financiële reserves en verruimde mogelijkheden om die te besteden.