De politieke partijen vertellen in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november wat hun standpunten en plannen zijn. In dit bericht zetten wij op een rij wat in de verschillende verkiezingsprogramma’s staat.
Wij focussen bij het analyseren van de verkiezingsprogramma’s uiteraard op het onderwijs. Speciale aandacht gaat uit naar onderwerpen die het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs raken. Bijvoorbeeld: artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs en algemene acceptatieplicht.
Bij elke politieke partij staan puntsgewijs vijf aspecten genoemd (behalve bij 50Plus en de Politieke Partij voor Basisinkomen, waarbij wij minder relevante punten konden vinden). U kunt bij elke partij doorklikken naar een uitgebreider bericht. Wilt u alles weten? Via de afzonderlijke berichten kunt u naar de respectievelijke verkiezingsprogramma’s.
Dit bericht is bedoeld om te informeren. De volgorde van de partijen is willekeurig.
VVD
- Artikel 23 van de Grondwet (vrijheid van onderwijs) wijzigen
- Algemene acceptatieplicht: alle kinderen welkom op elke school
- Identiteitsverklaringen afschaffen
- Leraren en schoolleiders meer ruimte geven
- Hogere eisen stellen aan schoolbestuurders
SP
- Schoolbestuurders moeten onder onderwijs-cao vallen
- Meer salaris voor leraren
- Leraren landelijk uitbetalen (niet meer via schoolbesturen)
- Kleinere klassen (maximaal 23 kinderen)
- Passend onderwijs op de schop
CDA
- Artikel 23 van de Grondwet (vrijheid van onderwijs) handhaven
- Goed burgerschapsonderwijs (o.a. aandacht voor diversiteit)
- Betere begeleiding jonge docenten
- Schoolbesturen krijgen rol bij versnelde aflossing studieschuld
- Minder maatschappelijke taken naar onderwijs
BVNL
- Weg met wokisme in onderwijs
- Basisvaardigheden moeten centraal staan
- Meer aandacht voor onder andere artificial intelligence
- Passend onderwijs terugdraaien
- Niet tornen aan ouderbijdrage en bijlesbureaus
Volt
- Religieus onderwijs afschaffen (grondwetsartikel 23 vrijheid van onderwijs aanpassen)
- Geen privéscholen meer (kansengelijkheid)
- Gratis schoolmaaltijden
- Europees burgerschap
- Onderwijs meer digitaliseren
GroenLinks-PvdA
- Artikel 23 van de Grondwet (vrijheid van onderwijs) moderniseren
- Acceptatieplicht: geen enkele leerling uitsluiten, ook niet op grond van religie
- Schoolbesturen moeten meer doen tegen segregatie
- Veilige scholen voor iedereen
- Geld voor o.a. leraren oormerken in lumpsum
BBB
- Kleine basisscholen op platteland openhouden
- Meer aandacht voor praktisch onderwijs
- Leesvaardigheid verbeteren
- Meer aandacht voor eigen taal en cultuur
- Vrijheid van onderwijs handhaven
ChristenUnie
- Artikel 23 (vrijheid van onderwijs) ongewijzigd laten
- Vrijheid van inrichting niet inperken
- Drempel voor stichten van scholen zo laag mogelijk
- Lumpsum omhoog, minder subsidies
- Kleinescholentoeslag behouden
Partij voor de Dieren
- Artikel 23 aanpassen (geen misbruik meer van vrijheid van onderwijs)
- Segregatie en discriminatie actief bestrijden
- Maximale klassengrootte 21 leerlingen
- Gezonde en diervriendelijke schoolmaaltijden (melk verbieden)
- Geen lesmateriaal meer van ‘ontwrichtende sectoren’
Forum voor Democratie
- Artikel 23 (vrijheid van onderwijs) behouden
- Vóór aannamebeleid op religieuze grondslag
- Terug naar traditioneel onderwijs met directe instructie
- Passend onderwijs begrenzen, meer investeren in speciaal onderwijs
- Geen middenschool, categorale gymnasia beschermen
PVV
- Artikel 23 vrijheid van onderwijs behouden
- Islamitisch onderwijs verbieden
- Scholen vrij van indoctrinatie
- Terug naar directe instructie
- Kleinschalig onderwijs
D66
- Artikel 23 (vrijheid van onderwijs) vernieuwen
- Algemene acceptatieplicht invoeren
- Sterk inzetten op burgerschapsonderwijs
- Wet sociale veiligheid uitbreiden met leraren
- Lerarentekort tegengaan met o.a. hogere salarissen
BIJ1
- Alle vormen van religieus onderwijs beschermen
- Inzetten op kansengelijkheid
- Meer aandacht voor koloniale geschiedenis
- Afrekenen met eurocentrisme en wit superioriteitsdenken
- Scholen toegankelijk voor alle leerlingen, ook voor kinderen met beperking
JA21
- Meer ruimte voor ‘niet-staatsgerelateerde’ scholen
- Verbod op buitenlandse financiering informele moskeescholen
- Docenten moeten zorgen voor betere onderwijskwaliteit
- Salarissen van leraren moeten omhoog
- Structureel € 500 miljoen per jaar extra voor praktijkonderwijs
SGP
- Waarborg voor artikel 23 vrijheid van onderwijs
- Thuisonderwijs moet mogelijk blijven
- Burgerschapsopdracht volgens eigen identiteit
- Meer aandacht voor opvoedende taak leraren
- Ouders positief bij onderwijs betrekken
50Plus
- Alleen openbare scholen
- Schoolzwemmen moet terugkeren
- Laaggelettersheid terugdringen
NSC
- Artikel 23 (vrijheid van onderwijs) behouden
- Burgerschapsvorming voor alle leerlingen
- Aandacht voor democratische rechtsstaat
- Betrouwbare structurele bekostiging
- Schoolbesturen verantwoordelijk voor goed onderwijs
DENK
- Niet tornen aan artikel 23 (vrijheid van onderwijs)
- Geen ‘regenboogdwang’ (seksuele diversiteit)
- Verplicht stilteruimtes (gebedsruimtes) in scholen
- Geen inspectietoezicht op informeel onderwijs (koranscholen)
- Meer geld voor bestrijden onderwijsachterstanden
Piratenpartij
- Algemene acceptatieplicht
- Digitaal lesmateriaal met open licentie
- Meer aandacht voor privacy van leerlingen
- Werkdruk omlaag: kleinere klassen
- Leraarschap aantrekkelijker maken voor academisch geschoolden
De Groenen
- Kleinschalig onderwijs, fusies terugdraaien
- In principe acceptatieplicht
- Minimaal 6% van bbp naar onderwijs
- Alle ouderbijdragen afschaffen
- Terug naar onderwijs in allochtone levende talen
Splinter
- Algemene acceptatieplicht
- Tolerantie t.a.v. verschillen
- Geen financiering vanuit buitenland
- Beperk ouderbijdrage
- Met tien vingers typen
Libertaire Partij
- Leerplicht en kwalificatieplicht afschaffen
- Stop met overheidsfinanciering onderwijs
- Scholen moeten concurreren op prijs
- Laat ouders lesgeven i.p.v. leraren
- Niemand heeft recht op onderwijs
Samen voor Nederland
- Regie naar onderwijspersoneel
- Werkdruk verminderen
- Administratieve lasten verlichten
- Kwaliteit verbeteren, met name van leesvaardigheid
- Einde maken aan onderscheid ‘hoogopgeleid’ en ‘laagopgeleid’
LEF
- Inclusief, innovatief en toegankelijk onderwijs voor allen
- Schaalverkleining
- Persoonlijke aandacht
- Avonturenvakken en ondernemersmomenten
- Gratis cultuureducatie, ‘leenboeken’ en laptops
NL PLAN
- Algemene acceptatieplicht invoeren
- Geen fusies meer, schaalverkleining nodig
- Ouders en externe deskundigen voor de klas
- Landelijke campagne voor werken in het onderwijs
- Leraren moeten minstens hetzelfde verdienen als managers
PARTIJvdSPORT
- Schoolzwemmen moet terug
- Leerlingen moeten voldoen aan beweegrichtlijn
- Rijke schooldag met gezonde voeding
- Op de fiets of lopend naar school
- Onderwijs niet overlaten aan markt
Politieke Partij voor Basisinkomen
Geen verkiezingsprogramma, wel partijstandpunten