Schoolbesturen die leraren meer uren willen laten werken, moeten dat een projectmatig aanpakken met duidelijke mijlpalen. Dat staat in het rapport Urenuitbreiding in het primair onderwijs, dat onderwijsminister Dennis Wiersma naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het gaat over een pilot van Het Potentieel Pakken van juni 2022 tot januari 2023 bij in totaal negen scholen van drie schoolbesturen: EduMare op Voorne-Putten en Rozenburg, Tangent in Tilburg en Openbaar Onderwijs aan de Amstel in Amsterdam.
In deeltijd werken zit diepgeworteld in het Nederlandse systeem. Dat geldt ook voor de onderwijsarbeidsmarkt. Zo werken in het primair onderwijs mannelijke leerkrachten gemiddeld 0,88 fte (35,2 uur per week) en vrouwelijke leerkrachten gemiddeld 0,67 fte (27,6 uur per week). Iets minder dan één op de vijf vrouwen die in het primair onderwijs werken (17%), doet dat voor 20 uur per week of minder. Dit blijkt uit data van DUO.
De pilot wijst onder andere uit dat er zeker interesse onder onderwijsprofessionals om meer uren te gaan werken, maar alleen onder bepaalde voorwaarden. Het moet bijvoorbeeld mogelijk zijn om weer terug te gaan naar het oorspronkelijke aantal uren. Ook moet het financieel aantrekkelijk zijn om langer te gaan werken.
Verder blijkt uit de pilot dat het onder leerkrachten niet altijd bekend is dat ze meer uren kunnen gaan werken. Daarnaast zijn schoolleiders niet goed op de hoogte van de regels die gelden voor het uitbreiden van aanstellingen en weten ze vaak ook niet hoeveel ruimte daarvoor is in de formatie. Urenuitbreiding blijkt bovendien nog niet altijd onderdeel van HR-beleid en -processen. Er wordt soms ook onvoldoende support ervaren van de afdeling HR.
Succesfactoren
Het goede nieuws is, zo melden de onderzoekers, dat de meeste van deze belemmeringen door bestuurders, HR-adviseurs en schoolleiders zelf kunnen worden aangepakt. Uit de pilot komen drie succesfactoren naar voren:
- Commitment en betrokkenheid
– Actieve participatie van bestuurders en hoofden van stafafdelingen, bijvoorbeeld HR en control
– Eigenaarschap van schoolleiders én betrokkenheid van onderwijsprofessionals
– Samenwerking tussen alle betrokken partijen: bestuurders, HR, schoolleider en onderwijsprofessionals - De juiste mensen en mindset
– Een gedreven, verbindende projectmanager
– Denken in mogelijkheden, leren door te doen en het bundelen van het krachten
– Focus en een lange adem - Gericht op resultaat
– Concrete lange-termijnambitie en -doelstellingen, op een pakkende manier onder woorden gebracht
– Een projectmatige aanpak met duidelijke mijlpalen
– Scherp sturen op impact
De onderzoekers waarschuwen dat urenuitbreiding er niet even bij kan worden gedaan. Een projectmatige aanpak met duidelijke mijlpalen is essentieel, benadrukken ze. ‘Een doelstelling formuleren is niet afdoende, je moet scherp sturen op impact: door vast te leggen wat je doet en wat dat oplevert, leer je wat er werkt en wat er niet werkt. Kortom, er is als organisatie heel wat nodig om succesvol te zijn op het thema urenuitbreiding.’