VOS/ABB pleit er samen met andere belangenorganisaties voor om in ieder geval in het primair onderwijs de vrijwillige ouderbijdrage af te schaffen en om in het voortgezet onderwijs digitale leermiddelen gratis ter beschikking te stellen. Dit pleidooi in een brief aan de Tweede Kamer staat in het kader van het bevorderen van kansengelijkheid.
In de brief staat dat de verschillen tussen scholen groter worden nu bij wet is vastgelegd dat alle leerlingen mogen deelnemen aan buitenschoolse activiteiten, ook als ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet betalen. Het maakt daarbij niet uit of zij die bijdrage niet kúnnen of niet wíllen betalen. Dit geldt sinds augustus 2021, toen een wetswijziging van kracht werd, die het initiatief was van SP’er Peter Kwint en Lisa Westerveld van GroenLinks.
In de praktijk blijkt dat door deze maatregel met name ouders met een mager gevulde portemonnee de ouderbijdrage niet meer betalen, met als gevolg dat vooral ‘kwetsbare’ scholen minder inkomsten hebben. Daardoor moet er bijvoorbeeld op schoolreisjes worden beknibbeld. Onderwijsminister Dennis Wiersma (VVD) noemde dat in zijn visie op kansengelijkheid ‘een ongewenst effect van deze maatregel’.
Minder inkomsten, verschraald aanbod
Onlangs bleek na onderzoek door de gemeente Den Haag, schoolbesturen in die stad en Stichting Leergeld dat na invoering van de maatregel inderdaad sprake is van een terugloop van de inkomsten van de scholen en als gevolg daarvan van een verschraling van onder andere schoolreisjes. Dit probeert de gemeente Den Haag nu tegen te gaan met extra subsidie voor met name ‘kwetsbare’ scholen in die stad.
De Haagse onderwijswethouder Hilbert Bredemeijer (CDA) noemde het tegenover Omroep West ‘onacceptabel’ dat scholen stoppen met schoolreisjes. Daarom trekt hij bijna € 1 miljoen extra subsidie uit. Dit betekent dat scholen een subsidie van € 40 of € 50 per leerling kunnen aanvragen in plaats van € 10 of € 20 waar ze op konden rekenen.
In de brief van onder andere VOS/ABB aan de Tweede Kamer wordt ervoor gepleit om dit probleem op te lossen door in ieder geval in het primair onderwijs de ouderbijdrage af te schaffen en om ter compensatie van de wegvallende inkomsten de bekostiging van de scholen met een vast bedrag per leerling te verhogen.
Limiet aan ouderbijdrage
Wat betreft het voortgezet onderwijs, waar de vrijwillige ouderbijdrage over het algemeen aanzienlijk hoger is dan in het primair onderwijs, refereren VOS/ABB en de overige ondertekenaars van de brief aan een motie van PvdA’er Habtamu de Hoop om een limiet te stellen aan de hoogte van de ouderbijdrage. Dit zou het begin kunnen zijn om ook het voortgezet onderwijs kosteloos te maken.
Het idee is om dan ook te kijken naar de (on)wenselijkheid van bepaalde buitenschoolse activiteiten en excursies. De vraag is reëel, vindt ook VOS/ABB, of ouders zouden moeten bijdragen aan schoolreizen naar bijvoorbeeld New York of China. ‘Voor activiteiten die tot de kern van het onderwijs behoren, ligt financiering door de overheid voor de hand om in het kader van kansengelijkheid dit voor elk kind mogelijk te maken’, zo staat in de brief.
Digitale leermiddelen gratis
De brief gaat ook over digitale leermiddelen en devices, zoals laptops, in het voortgezet onderwijs. De meeste ouders moeten daar nu aan meebetalen, terwijl ze dat sinds 2008, toen een nieuwe wet van kracht werd, niet meer hoeven te doen voor schoolboeken. Die wet hield geen rekening met de snelle digitalisering van het onderwijs, waardoor de kosten voor ouders van leerlingen van middelbare scholen fors zijn opgelopen.
‘Omdat goed werkende digitale leermiddelen inmiddels onmisbaar zijn op de meeste scholen, is het een logische stap om de wettelijke definitie van gratis leermiddelen (en de bijbehorende bekostiging) te verruimen. Alle middelen die nodig zijn voor het volgen van onderwijs zouden door de school verstrekt moeten worden’, zo staat in de brief.
De brief is ondertekend door VOS/ABB, de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO), de sectororganisaties PO-Raad en VO-raad alsmede door leerling- en ouderorganisaties en onderwijsvakbonden.