VOS/ABB heeft er altijd voor gewaarschuwd dat de Wet meer ruimte voor nieuwe scholen zou leiden tot meer segregatie in het onderwijs. Nu die wet van kracht is, blijkt dat inderdaad het geval. In de Tweede Kamer groeit daarover de bezorgdheid.
In zijn column in magazine Naar School wees directeur Hans Teegelbeckers er onlangs nogmaals op dat de nieuwe wet ‘de oude hokjesgeest uit de 20e-eeuwse verzuiling’ tot leven wekt. ‘Veel mensen zaten toen in hun eigen zuil gevangen en waren niet zo vrij als nu’, aldus Teegelbeckers.
Voormalig onderwijsminister Arie Slob (ChristenUnie) verkocht de nieuwe wet als ‘meer vrijheid van onderwijs’. De realiteit is nu dat in principe iedereen een eigen school mag inrichten met eigen toelatingseisen. Teegelbeckers ziet dat er ‘meer hokjesscholen’ komen. Hij wijst erop dat deze ontwikkeling botst met de kernwaarden gelijkwaardigheid, vrijheid en ontmoeting van de openbare en algemeen toegankelijke scholen. Bij toenemende segregatie is de maatschappij volgens hem absoluut niet gebaat.
Segregatie en kansen(on)gelijkheid
In de Tweede Kamer klinkt dezelfde bezorgdheid, blijkt na een schriftelijk overleg. De PvdA bijvoorbeeld, die in 2019 tegen de nieuwe wet stemde, ziet nu de ‘kwalijke werking’ ervan. Daarbij wijzen de sociaaldemocraten net als VOS/ABB op het gevaar van ‘hokjesscholen’, dus scholen waar alleen kinderen met dezelfde achtergrond naartoe gaan. ‘Waar het openbaar onderwijs voor iedereen is, dreigt het steeds meer zó te worden dat elk marginaal groepje ouders een eigen school wil oprichten, met een wildgroei aan bubbels als gevolg.’ De PvdA wil weten hoe de nieuwe onderwijsminister Dennis Wiersma (VVD) hier tegenaan kijkt.
GroenLinks laat een zelfde geluid horen, dat mede in het teken staat van kansen(on)gelijkheid. Deze fractie wil van de minister weten in hoeverre de Inspectie van het Onderwijs bij de oprichting van nieuwe scholen kijkt naar het voorkómen van verdere segregatie. ‘Dat niet een bepaalde groep kinderen bevoordeeld wordt doordat er voor hen nieuwe scholen worden opgericht, terwijl voor andere kinderen dit niet of amper zal gebeuren omdat deze ouders de weg naar nieuwe scholen niet weten te vinden. En dat kinderen daardoor nog minder met elkaar in aanraking komen.’
Garantiefunctie openbaar onderwijs
De SP in de Tweede Kamer wil van de minister weten hoe de nieuwe wet zich verhoudt tot de grondwettelijke garantiefunctie van het openbaar onderwijs (artikel 23). Er kan volgens de SP een leegloop ontstaan doordat allerlei nieuwe scholen opgericht worden en de eerste school in een nieuwbouwwijk geen openbare school meer hoeft te zijn. ‘Kan de minister bevestigen dat de garantiefunctie van het openbaar onderwijs niet in gevaar komt in welke gemeente dan ook? Hoe houdt hij hier toezicht op en wanneer en hoe grijpt hij in indien dit wel het geval is?’