Zowel in het primair als in het voortgezet onderwijs zeggen leraren moeite te hebben met extreme opmerkingen in de klas. Ze hebben onvoldoende handvatten om met gevoelige burgerschapskwesties om te gaan. Dat staat in een vandaag gepubliceerd onderzoek van Diversion, bureau voor maatschappelijke innovatie.
Het gaat om de verkenning Dialoog als burgerschapsinstrument. Daarvoor maakte de organisatie een rondgang langs docenten, studenten en lerarenopleiders. Het blijkt dat niet alleen tieners, maar ook basisschoolkinderen soms extreme opmerkingen maken naar aanleiding van actuele kwesties zoals de vluchtelingencrisis en de aanslagen in Parijs. Leraren weten niet goed hoe ze daarmee om moeten gaan. Ze geven aan dat het schoolbeleid hierover vaak nog in de kinderschoenen staat, aldus het Diversion-rapport.
Vooral jonge leraren (in opleiding) vinden het moeilijk om precaire onderwerpen te bespreken. In het primair onderwijs speelt de emotionele ontwikkeling van hun leerlingen mee: zijn de kinderen er aan toe om te praten over maatschappelijke thema’s als seksuele diversiteit of de aanslagen in Parijs? Veel leerkrachten laten het initiatief om hierover te praten aan de leerlingen zelf over.
Makkelijker in heterogene klassen
Het rapport wijst op een opvallend verschil tussen homogene en heterogene scholen. In heterogene klassen met leerlingen van verschillende afkomst vinden leraren dat burgerschapskwesties makkelijker bespreekbaar zijn. ‘Op scholen met voornamelijk autochtone leerlingen moeten docenten veel moeite doen om hun leerlingen te overtuigen van het belang van discussie over integratie-gerelateerde onderwerpen. Op scholen met overwegend allochtone leerlingen lopen docenten juist aan tegen radicale meningen van leerlingen’, zo staat in het rapport.
Burgerschap is verplicht
Scholen moeten sinds 2006 verplicht aandacht schenken aan burgerschap in het curriculum en worden op dit punt beoordeeld door de inspectie. Diversion biedt hiervoor methodes en trainingen aan. De verkenning Dialoog als burgerschapsinstrument is te downloaden.
Dagblad AD doet vandaag verslag van de aanpak van openbare basisschool Overvecht in Utrecht. Hier krijgen de kinderen al vanaf groep 1 regelmatig een lesje filosoferen. Zo leren ze van jongsaf aan dat ze van mening mogen verschillen en ze leren gevoelige onderwerpen te bespreken.