Staatssecretaris Sander Dekker van OCW laat onderzoeken of er, zoals de wet voorschrijft, overal in het land voldoende openbaar onderwijs is. Hij wil ook dat er in nieuwbouwwijken beter wordt gekeken naar de onderwijswensen van (toekomstige) bewoners. Ook kwam maandag tijdens een Tweede Kamerdebat over de toekomst van de vrijheid van onderwijs een voorstel voor algemene acceptatieplicht aan bod en werd er gesproken over het afschaffen van de financiering van leerlingenvervoer naar scholen met een religieuze grondslag.
Grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs bepaalt sinds 1917 dat openbaar en bijzonder onderwijs op basis van gelijkwaardigheid door de rijksoverheid worden gefinancierd. In de praktijk leidt de vrijheid van onderwijs soms tot ongewenste situaties, bijvoorbeeld als blijkt dat katholieke en protestants-christelijke scholen op oneigenlijke grond, namelijk op die van hun religieuze basis, leerlingen weigeren die extra zorg nodig hebben.
Acceptatieplicht
Deze staande praktijk was voor PvdA-Kamerlid Loes Ypma reden om het wetsvoorstel voor algemene acceptatieplicht uit de la te halen. Het is voor de derde keer dat de PvdA met dit voorstel komt. De vorige twee keren strandden de pogingen helaas vanwege de deelname van christelijke partijen aan het kabinet. Nu dit niet meer het geval is en coalitiepartner VVD ook voor algemene acceptatieplicht is, heeft het voorstel nu een zeer reële kans van slagen.
Algemene acceptatieplicht betekent dat bijzondere scholen geen leerlingen meer mogen weigeren op grond van hun godsdienst of levensbeschouwing. De christelijke partijen CDA, ChristenUnie en SGP willen alles bij het oude laten. Zij willen de mogelijkheid behouden om met de Grondwet in de hand de deur voor bepaalde leerlingen gesloten te houden. VOS/ABB vindt dit niet meer bij de huidige maatschappij passen en is daarom blij dat het voorstel van Ypma op een meerderheid kan rekenen.
Witte vlekken
In het debat werd ook gesproken over zogenoemde witte vlekken op de kaart van het openbaar onderwijs. De wet schrijft voor dat er overal in het land voldoende openbaar onderwijs moet zijn, maar de praktijk wijst uit dat dit niet zo is.
Een voorbeeld is de gemeente Barneveld, waar geen openbaar voortgezet onderwijs is. Kinderen van ouders die openbaar voortgezet onderwijs willen, moeten naar Ede, Amersfoort of Harderwijk. Staatssecretaris Dekker kwam met de toezegging dat hij via de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) laat onderzoeken waar nog meer dergelijke witte vlekken zijn.
Het ging ook over de behoefte aan openbaar onderwijs in nieuwbouwwijken. Nu is het nog vaak zo dat bewoners voor het onderwijs aangewezen zijn op bijvoorbeeld een katholieke of protestants-christelijke school in de buurt, terwijl ze openbaar onderwijs willen. VOS/ABB pleit er al lange tijd voor dat het zo moet worden geregeld dat met een directe meting de daadwerkelijke behoeften van toekomstige bewoners in kaart worden gebracht, en dat niet op grond van een indirecte meting wordt uitgegaan van behoeften uit het verleden die per definitie geen goed beeld geven van de huidige situatie, laat staan van de situatie in de toekomst.
Dekker wil een systeem dat er naast openbaar onderwijs in een nieuwbouwwijk de keuze moet zijn voor algemeen bijzonder onderwijs. De eventuele verdere inkleuring van de bijzondere school kan op een later moment worden gerealiseerd op basis van de wensen van de ouders in de wijk.
Richtingvrij plannen
In het debat kwam ook het zogenoemde richtingvrij plannen aan de orden. VOS/ABB vindt het een goede zaak dat het kabinet hierop aanstuurt, omdat het begrip ‘richting’ niet meer past bij de huidige maatschappelijke verhoudingen. Terwijl steeds minder Nederlanders lid zijn van een kerk, hebben de meeste scholen nog steeds een religieuze grondslag. Het begrip ‘richting’ is er ingesleten onder invloed van de verzuiling in de 20e eeuw.
VOS/ABB ziet richtingvrij plannen als een stap in de richting van het concept School!, dat samen met de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) is ontwikkeld. Het concept School! stijgt boven de denominaties uit. In de toekomst zijn alleen nog ‘scholen’, zonder de denominatieve predicaten protestants-christelijk, rooms-katholiek enz. In deze ‘scholen’ zijn alle leerlingen welkom en wordt op basis van wederzijds respect aandacht besteed aan godsdienst en levensbeschouwing.
Reli-vervoer
Een ander punt dat aan bod kwam, was het door de lokale overheid betaalde vervoer van leerlingen naar bepaalde religieuze scholen op afstand, terwijl er in de buurt voldoende scholen zijn. D66 komt met een voorstel om een einde te maken aan de financiering daarvan.
VOS/ABB is het daarmee eens. Als ouders bewust kiezen voor een religieuze school op afstand en niet voor de al of niet openbare school in de buurt, dan moeten zij de financiële consequentie van hun keuze zelf dragen. Op de openbare school in de buurt hebben ook deze ouders immers de mogelijkheid te kiezen voor godsdienstig onderwijs dat bij hen past.
VOS/ABB benadrukt dat het vervoer van zorgleerlingen naar bijvoorbeeld scholen voor speciaal onderwijs behouden moet blijven, omdat het hier nadrukkelijk niet gaat om een keuze van de ouders.
Informatie: Helpdesk, 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, helpdesk@vosabb.nl