Het demissionaire kabinet wil dat in de volgende kabinetsperiode de overheid de regie terugpakt op het basis- en voortgezet onderwijs. Het idee is dat het onderwijs daar beter van wordt. Dat blijkt een brief van onderwijsminister Mariëlle Paul aan de Tweede Kamer en berichtgeving door het ministerie van OCW.
De minister benadrukt dat de politiek meer grip wil op wat schoolbesturen met overheidsgeld doen. Het ministerie noemt in dit kader drie mogelijke scenario’s om het onderwijs aan te sturen:
- Alle verantwoordelijkheid ligt bij de schoolbesturen. Zij worden vrijgelaten om het onderwijs op hun scholen te organiseren en kunnen het geld dat zij van de overheid krijgen naar eigen inzicht uitgeven. De overheid bemoeit zich niet met wat er in de klas gebeurt.
- De scholen bepalen alles en er bestaan geen besturenkoepels meer. Het geld gaat direct naar de individuele scholen en de overheid is meer betrokken, schept kaders en ondersteunt waar nodig.
- De schoolleiders en leraren krijgen meer invloed op alles wat direct de klas raakt, zoals de keuze voor lesmethodes en toetsen. Zij krijgen ook meer te zeggen over waar het geld naartoe gaat. De schoolbesturen zorgen voor de randvoorwaarden, ontlasten de school en werken nauw met elkaar samen.
De voorkeur van het demissionaire kabinet gaat uit naar het derde scenario. Daarin blijft de overheid betrokken door kaders te stellen en ondersteuning te bieden waar nodig. In het voorkeursscenario wordt ingegrepen in de lumpsumbekostiging door meer te gaan oormerken. Op termijn zou het de norm moeten worden dat schoolbesturen 80% van hun geld besteden aan personeel. Lukt dat niet, dan moeten ze uitleggen waarom ze hiervan afwijken.
De minister meldt verder dat er structureel geld moet zijn voor structurele taken en dat er alleen nog subsidies mogen zijn voor tijdelijke plannen. Ook wil ze dat de overheid ingrijpt als schoolbesturen niet willen samenwerken.
Het is volgens Paul nu aan de Tweede Kamer om hierover in gesprek te gaan en een scenario te kiezen om uit te werken. Een nieuw kabinet kan daarmee aan de slag, is haar idee.
Overdaad aan regels
De PO-Raad meldt naar aanleiding van de brief van de minister dat het een gemiste kans is voor het onderwijs om in te zetten om centrale regie. Met meer regelgeving vanuit Den Haag gaat het volgens de sectororganisatie van het primair onderwijs niet lukken om het onderwijs te verbeteren. De VO-raad laat zich in vergelijkbare bewoordingen uit. De sectororganisatie van het voortgezet onderwijs vreest dat de ‘overdaad aan regels en maatregelen’ alleen maar zal toenemen als de overheid de regie over het funderend onderwijs naar zich toe trekt.