Scholen laten kansen liggen voor verbetering van burgerschapsonderwijs. Dat stelt de Inspectie van het Onderwijs in de Staat van het Onderwijs 2020.
De inspectie wijst er al geruime tijd op dat de burgerschapsopdracht meer aandacht vergt. In de Staat van het Onderwijs 2020 wijst de inspectie in dit kader op het wetsvoorstel Verduidelijking burgerschapsopdracht in het funderend onderwijs en het traject van curriculumvernieuwing. Het is van belang, zo stelt de inspectie, dat er duidelijke verwachting worden geformuleerd ten aanzien van de burgerschapsopdracht.
In de Staat van het Onderwijs wordt burgerschapsonderwijs gekoppeld aan bevordering van kansengelijkheid. Goed burgerschapsonderwijs kan volgens de inspectie een compenserend effect hebben voor leerlingen die van huis uit minder meekrijgen. Daarom is het belangrijk, vindt de inspectie, dat scholen de burgerschapscompetenties van leerlingen goed in kaart brengen. Vooralsnog gebeurt dat te weinig, zo staat in het rapport. Hierdoor hebben scholen geen inzicht in de effectiviteit van hun burgerschapsonderwijs. Kansen om de kwaliteit te verbeteren blijven hierdoor onbenut, concludeert de inspectie.
Sociale veiligheid en democratische basiswaarden
In de Staat van het Onderwijs 2020 wordt burgerschap ook in verband gebracht met sociale veiligheid. Een open schoolklimaat draagt niet alleen bij aan de bevordering van burgerschap, maar is ook een belangrijke voorwaarde voor het geven van onderwijs. Volgens de inspectie voldoen de meeste scholen aan de wettelijke zorgplicht voor sociale veiligheid, maar kan het beter. Dit betreft met name het tegengaan van pesten en aandacht voor leerlingen die zich op school niet veilig voelen.
De inspectie gaat ook in op artikel 23 over de vrijheid van onderwijs in relatie tot de wettelijke burgerschapsopdracht. Hier wordende basiswaarden genoemd, zoals gelijkwaardigheid en het afwijzen van discriminatie. Soms is er volgens de inspectie op scholen weinig of geen sprake van actieve bevordering van basiswaarden van de democratische rechtsstaat.