Het door VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) ontwikkelde concept ‘School!’, dat boven de denominaties uitstijgt, legt een basis voor een ontzuild onderwijsbestel. Dat stelt voorzitter Jan Westert van het Landelijke Verband van Gereformeerde Schoolverenigingen (LVGS).
In de recente publicatie ‘De school van de burger – Onderwijsvrijheid in een participatiesamenleving’ van het Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie, waarvan Westert ook voorzitter is, staat dat het duale onderwijsbestel van openbaar en bijzonder onderwijs zijn beste tijd heeft gehad. Dat bestel paste naadloos bij de verzuilde samenleving, maar niet meer bij de huidige maatschappelijke diversiteit.
Westert schrijft dat de ChristenUnie grote waarde blijft hechten aan artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs, ook nu het bijna 100 jaar geleden is dat de gelijke overheidsfinanciering van openbaar en bijzonder onderwijs werd vastgelegd. ‘Maar het is de vraag of die verdediging langs de bestaande lijn, gericht op de belangen van het bijzonder (lees: vooral christelijk) onderwijs in een duaal bestel toekomstbestendig is’, aldus de LVGS-voorzitter.
Keuzepatroon
Hij beseft dat nog maar weinig ouders zich voor hun keuze voor een school laten leiden door hun geloofsovertuiging. ‘Het keuzepatroon van de ouders richt zich steeds meer op leerresultaten, sociale vaardigheden en het pedagogisch klimaat. Ook een praktische zaak als bereikbaarheid is belangrijker geworden. Behalve bij de orthodox-christelijke stromingen is het godsdienstige motief bijna geheel uit de ranglijst van keuzemotieven verdwenen.’
Hierdoor staat het begrip ‘richting’ (protestants-christelijk, rooms-katholiek, islamitisch enz.) volgens Westert onder druk en vervaagt het onderscheid tussen openbaar en bijzonder onderwijs. Wat de openbare scholen betreft, merkt Westert op dat die in tegenstelling tot voorheen tegenwoordig aandacht hebben voor de diverse godsdienstige en levensbeschouwelijke stromingen. Tegelijk hebben verschillende richtingen in het bijzonder onderwijs zich opengesteld in hun aanname- en benoemingsbeleid.
Gelijkwaardigheid
In dit kader noemt Westert het concept ‘School!’, dat eerder dit jaar door VOS/ABB en VOO is gepresenteerd. Dit concept voor een toekomstig onderwijsbestel stijgt boven de denominaties uit. Er zijn dan geen openbare, rooms-katholieke, protestants-christelijke of wat voor scholen dan ook, maar ‘scholen’. Die gaan allemaal uit van gelijkwaardigheid van en aandacht voor de verschillende godsdienstige en levensbeschouwelijke stromingen.
Westert ziet dit concept als een basis voor zijn ideaal dat al het onderwijs bijzonder wordt, waarbinnen het openbaar onderwijs een eigen richting zou kunnen zijn. ”School!’ vormt een gemeenschap waarin iedereen en alle zienswijzen terecht kunnen en gelijkwaardig zijn. Zo kan onderwijs een bijdrage leveren aan een tolerante samenleving’, aldus Westert.
Behoefte aan openbaar onderwijs
Staatssecretaris Sander Dekker van OCW ziet niets in het pleidooi van Westert om al het onderwijs bijzonder te maken. Dat laat hij weten in antwoord op vragen van Tweede Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie.
‘De overheid moet volgens internationaal recht algemeen toegankelijk en neutraal onderwijs garanderen. In Nederland geven wij deze garantie door middel van het openbaar onderwijs. Dit is vastgelegd in de Grondwet. Wanneer alle burgers kiezen voor bijzonder onderwijs, is er geen behoefte aan openbaar onderwijs. Maar wanneer die behoefte er wel is, is het aan de overheid om dit onderwijs te garanderen’, aldus Dekker.
Hij staat achter de recente constatering van de Onderwijsraad dat het duale onderwijsbestel nog steeds van grote waarde is. ‘Ik ben het daarmee eens, en heb dit recent ook nog zo met de Kamer besproken in het debat over artikel 23’, benadrukt de staatssecretaris.
De school van de burger – Onderwijsvrijheid in een participatiesamenleving is het vierde deel in de serie ‘Christelijk sociaal 2030 van het Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie. Het staat in het kader van 100 jaar onderwijsvrijheid in 2017.
In maart van dit jaar hebben VOS/ABB en VOO de School!Gids gepresenteerd. Deze publicatie gaat over het concept ‘School!’ dat boven de denominaties uitstijgt.