De burgerschapscompetenties liggen onder het niveau dat we zouden mogen verwachten. Bovendien is er de afgelopen jaren op dit gebied geen sprake geweest van ontwikkeling. Dat meldt de Inspectie van het Onderwijs in De Staat van het Onderwijs 2022 (SvhO 2022).
Burgerschap gaat over de kennis, houdingen en vaardigheden van leerlingen in het sociale en maatschappelijke domein. De inspectie beschouwt burgerschap als een basisvaardigheid, net als taal, lezen, rekenen en wiskunde. In de SvhO 2022 staat dat er betrekkelijk weinig zicht is op de ontwikkeling van burgerschapscompetenties, maar dat uit de informatie die wel beschikbaar is het beeld ontstaat dat ze onder het niveau liggen dat we zouden verwachten. Bovendien signaleert de inspectie dat er de afgelopen jaren geen sprake is geweest van ontwikkeling op dit gebeid. Dit geldt zowel voor het primair als het voortgezet onderwijs.
Geen concrete doelen
De inspectie ziet dat de ontwikkeling van burgerschapsonderwijs nog de nodige inspanningen vraagt. ‘Ongeveer de helft van de scholen (…) zegt geen of weinig kennis te hebben van de (recent aangepaste) burgerschapswet. Hun besturen geven ook aan dat het onduidelijk is wat er precies qua resultaten van scholen op het gebied van burgerschapsvorming wordt verwacht.’
De SvhO 2022 vermeldt dat veel scholen niet over concrete leerdoelen beschikken ter bevordering van het burgerschapsonderwijs. Ze zeggen volgens de inspectie wel dat ze burgerschap willen bevorderen, ‘maar de ontwikkeling van het onderwijs blijft daarbij achter’. Op veel scholen wordt bevordering van burgerschap met name ingevuld via de sociale lijn (goede omgang met andere mensen), en niet via de maatschappelijke component (omgaan met diversiteit en bevordering van democratische waarden).
Inzicht ontbreekt nog
De inspectie wijst erop dat afstemming op wat nodig is op het gebied van burgerschap niet goed mogelijk is als er geen inzicht is in wat leerlingen hebben geleerd. ‘Inzicht in de burgerschapscompetenties van leerlingen (…) is een onmisbaar onderdeel van zorg voor goede kwaliteit’, zo benadrukt de inspectie in de SvhO 2022.