In het wetsvoorstel voor uitbreiding van het bestuurlijk handhavingsinstrumentarium ontbreekt vooralsnog aandacht voor de rol van de gemeenteraad ten aanzien van het openbaar onderwijs. Ook is er geen aandacht voor de garantiefunctie van het openbaar onderwijs. Deze omissies worden benoemd in een gezamenlijke bijdrage van VOS/ABB en de andere profielorganisaties aan de internetconsultatie over dit wetsvoorstel.
Het wetsvoorstel gaat over uitbreiding van het bestuurlijk instrumentarium waarmee de minister kan ingrijpen. Het betreft onder meer de invoering van een spoedaanwijzing, een uitgebreidere definitie van wanbeheer en een uitbreiding van de mogelijkheden om de rijksbekostiging van scholen te beëindigen.
Openbaar onderwijs
Als naar het openbaar onderwijs wordt gekeken, dan valt op dat de memorie van toelichting met geen woord rept over de positie van de gemeenteraad ten aanzien van het openbaar onderwijs. De huidige onderwijswetgeving kent al een belangrijke rol toe aan de gemeenteraad als het gaat om ernstige taakverwaarlozing door het schoolbestuur of functioneren in strijd met de wet.
Omdat hier met geen woord over wordt gerept in het wetsvoorstel, is het de vraag hoe dit zich verhoudt tot de rol en positie van de gemeenteraad. De vraag is ook of het wetsvoorstel wat betreft het openbaar onderwijs wel noodzakelijk is, omdat de gemeenteraad immers al kan ingrijpen. Het lijkt er sterk op dat de opsteller van het wetsvoorstel – het ministerie van OCW – hier niet aan heeft gedacht.
Garantiefunctie
Een ander aspect dat in het wetsvoorstel ontbreekt, is de garantiefunctie van het openbaar onderwijs volgens artikel 23 van de Grondwet. Opheffing van een openbare school kan betekenen dat de laatste openbare school in een gebied verdwijnt. Dat botst met het grondwettelijke principe dat overal in Nederland openbaar onderwijs moet zijn.
‘Het lijkt ons evident dat wanneer het een openbare school betreft, daar een extra trap tussen zit waarbij met de gemeenteraad (als extern toezichthouder) wordt gekeken naar de positie van het openbaar onderwijs en haar garantiefunctie’, zo staat in de gezamenlijke bijdrage. Daarin staat dat het wetsvoorstel ook op veel andere punten rammelt.